Een mooie niet-functionele brug of een slimme innovatieve passage?

Links nu nog het open IJ. Rechts het verrommelde dichtgelopen IJ. De brug van de gemeente komt bij de versmalling en blokkeert het zicht precies waar het IJ zich tot 700 meter verbreedt.

De gemeente heeft zich erin vastgebeten: een brug over het IJ. Hij moest en zou er komen. Inmiddels, nu we er beter over nagedacht hebben, is zo'n beetje alles en iedereen tegen. Behalve dus de raad van Amsterdam. Vanmiddag was er een bijeenkomst van de raadscommissie waar voorstanders van een open IJ en konden 'inspreken'. Maar wat je ook aanvoerde, het liep allemaal stuk op de reactie van de raadsleden en de wethouder van de zittende coalitie. Heroverwegen? "Er ligt een bijna unaniem raadsbesluit. En dat raadsbesluit is bekrachtigd in het huidige coalitie-akkoord." Het gaf een raar, unheimisch gevoel. Waar hebben we dat eerder gehoord? De dividend-belasting? Het dichtgetimmerde regeerakkoord? De jonge raadsleden van Groen Links en D66 klonken overtuigd en zelfverzekerd genoeg - sommigen zouden het arrogant noemen.

Maar waarom zaten wij daar dan? Waarom nog inspreken? Is zo'n plan alleen een feestje voor de gemeenteraad, waar je als burger naar mag kijken maar niet aan mee mag doen? Heroverwegen? Zelfs Mark Rutte bleek het te kunnen. Zijn onze raadsleden van ons linkse stadsbestuur er te goed voor? Voortschrijdend inzicht niet gewenst? Je kreeg het gevoel dat je tegenover de Mgr. Eijk van het Waterlooplein zat: doof voor alle geluiden uit de samenleving.

Want hoe komt het dan toch dat praktisch alle oeverbewoners - en waarom juist zij? - een alternatieve vaste oeververbinding willen? En niet alléén zij. Het ministerie van Verkeer en Waterstaat, dat waakt over de veiligheid van een van de belangrijkste scheepvaartroutes, is voor een tunnel. De provincie Noord-Holland, die zijn investering in de nieuwe sluizen van IJmuiden in gevaar ziet, is tegen de brug. De ondernemers van de nieuwe creatieve en recreatieve wijk op de noordoever tegenover het Centraal Station - EYE, Adam toren, This is Holland, restaurant de Tolhuistuin - zijn voor een slimme passage onder het IJ door. Ook de ondernemers op de kop van het Java-eiland, zoals het duurzame Hotel Jakarta, zijn tegen een Javabrug. De bewoners van Overhoeks willen een passage onder het IJ. Zo ook de oeverbewoners op Java-eiland en op de noordoever van het IJ.

Slimme, 'smart' passage onder het IJ door: goed verlicht, comfortabel, zeer veilig. En met heel veel innovatieve mogelijkheden.

Waarom zijn nu juist die direct betrokken IJoever-bewoners voor zo'n slimme passage onder het IJ? En niet voor een brug? Wij zijn ervaringsdeskundigen.

• Zo'n hoge brug is misschien bij zonnig weer en wind mee nog enigszins fijn, al zul je altijd bergop moeten. Maar als het koud is en het waait - wanneer niet hier aan het IJ? - is het ronduit onplezierig omhoog en tegen de wind in te ploeteren met je volle boodschappentas.

• En dat is dan overdag. 'S nachts voelt niet lekker hoog boven het donkere water, onveilig zelfs met op delen van de brug bijna altijd wel de verlichting uitgevallen, leert de ervaring op de Jan Schaeferbrug. Dat is dan nog als snelle fietser, als voetganger in je uppie 's nachts kun je helemaal geen kant op als je de verkeerde tegenkomt.

• Bruggen gaan open, op het IJ 3x per uur. Er zijn lange wachttijden. Frustratie en ergernis, opstoppingen, gejakker om de tijd in te halen en fietsongelukken als gevolg.

Nou ja, enzovoort, enzovoort, u kunt het zelf bedenken. Een brug die alleen voor mensen met krachtige benen begaanbaar is of voor wie zich een e-bike kan veroorloven, een viaduct voor je huis, drie verdiepingen in de schaduw, jarenlang bouwdrukte en getimmer voor je gloednieuwe hotel. Je kunt niet anders dan concluderen dat een brug weliswaar mooi kan zijn op een mooie plek (dixit de gemeente), maar in elk geval geen functionele oplossing is. Je kunt er allemaal nog mee leven als er geen uitstekend alternatief voor een brug zou zijn: een gemonitorde, goed verlichte passage onder het IJ is comfortabeler, efficiënter en veiliger voor voetgangers en fietsers.

En dan is er nog het alternatief van een high-volume snelle kabelbaan over het IJ - beslist geen utopie, het Zweedse Göteborg heeft er al voor gekozen. Opmerkelijk: Ben van Berkel (UN Studio), nota bene de ontwerper van de iconische Erasmusbrug in Rotterdam, is ook de ontwerper van deze 'IJbaan'. Daarover een andere keer meer.

Kabelbaan als 21ste eeuw alternatief voor een brug tussen NDSM in Noord en de Mercuriushaven in Amsterdam-West. Van Ben van Berkel, de ontwerper van de Erasmusbrug

De gemeente houdt ondertussen stug vol. Doof voor alle geluiden uit de samenleving. Wie doet ons wat? Het is een Vaticaans scenario: Roma locuta, causa finita. In Amsterdam noemen we dat beestje gewoon bij zijn naam: regentesk bestuur.

Een mooie maar niet-functionele brug en de praktische bezwaren van bewoners en ondernemers zijn niet de belangrijkste reden om het brug-voornemen te heroverwegen. Zelfs de nautische veiligheid is dat niet, als het ministerie en de gemeente al tot overeenstemming komen. Voor ons bij Stadswandelkantoor is dat de aantasting van wezenlijk erfgoed van Amsterdam: het open IJ. Het volgende bericht zal gaan over wat een brug betekent voor de identiteit van Amsterdam, stad aan de Amstel en het IJ. Ondertussen vindt u een archief en de laatste berichten over het Open IJ op de uitstekende website www.hetopenij.nl. Voor hartstochtelijke discussies gaat u naar de Facebook groep Een brug over het IJ, nee dank je..........